VERDUURZAMING VAN ERFGOED

Een Groene Toekomst voor Monumenten

Om ons erfgoed te koesteren en door te geven aan volgende generaties, is het aanpassen aan hedendaagse normen van essentieel belang. Regelmatig gebruik is namelijk de beste manier van behoud, en verouderde panden die tochten en veel kosten om warm te stoken raken al gauw buiten gebruik. In het licht van de wereldwijde inspanningen om CO²-uitstoot te verminderen, hebben ook partijen uit de monumentensector zichzelf een doel gesteld. Zij staan voor de uitdaging om de gemiddelde CO2-uitstoot van alle monumenten in Nederland, zo'n 118.000 stuks, vóór 2030 met 40% te verminderen en zelfs tot 60% tegen 2040. Een taak die zowel energie-efficiëntie, kostenefficiëntie als het behoud van monumentale waarden omvat.

Monumenten vormen slechts ongeveer 2% van het totaal aantal gebouwen in Nederland, maar ze bepalen in grote mate het karakter van onze dorpen en steden. Daarom is het van belang om ze te behouden en toekomstbestendig te maken, en is 'monument' een door de overheid beschermde status. Als trotse eigenaar van zo'n uniek object, heb je de kans om jouw monument te verduurzamen en daarmee bij te dragen aan een groene toekomst rijk aan geschiedenis.

 

Gezamenlijke inspanning

Het behoud van deze gebouwde geschiedenis is een gezamenlijke inspanning. De overheid, welke op Rijks- of lokaal niveau de beschermde monumentstatus af kan geven, heeft de handen ineengeslagen met stichtingen en organisaties die zich bezig houden met ons cultuur-historisch erfgoed, om eigenaren te kunnen ondersteunen in het behoud hiervan. Zo wordt er door middel van verschillende subsidies of laagrentende leningen financiële ondersteuning geboden, en zijn er verschillende kenniscentra voor onderhoud, restauratie, verduurzaming en andere aspecten van monumentenzorg. Net als voor instandhouding van monumenten ligt de taak van verduurzaming bij de eigenaar, maar om de doelen voor onder andere CO²-reductie te behalen worden er steeds nieuwe steunpakketten ontwikkeld om eigenaren te ondersteunen en ontzorgen. Het meest complete voorbeeld hiervan is het Ontzorgingsprogramma van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Ook lokaal zijn er steunpunten voor werkzaamheden aan uw monument, zoals de regionale Monumentenwachten welke deelnemer zijn van het Ontzorgingsprogramma. Voor verduurzaming zijn er een aantal algemene tools die u kunnen helpen om aan de slag te gaan, onderverdeeld in advies en financiële steun.

 

Deskundige Ondersteuning bij Verduurzaming van Monumenten
Bij het verduurzamen van monumenten is professioneel advies essentieel. Er zijn diverse programma's en initiatieven die monumenteigenaren toegang geven tot gespecialiseerde kennis en begeleiding. Een effectieve eerste stap kan het aanvragen van een Verduurzamingslabel® zijn, zoals Redres de Bouwkunstmakelaar in samenwerking met de Jobse Groep aanbied. Dit label biedt een uitgebreid advies over de verduurzaming van historische panden, inclusief kosten en verwachte terugverdientijd. Het fungeert als een praktische gids en helpt eigenaren om geïnformeerde beslissingen te nemen over de benodigde aanpassingen.

Na het verkrijgen van een overzicht van de nodige werkzaamheden, is het raadplegen van een DuMo-adviseur een logische volgende stap. Deze specialisten bieden uitvoerig duurzaamheidsadvies conform de ERM-kwaliteitsnormen en stellen een uitvoeringsplan op dat direct bruikbaar is voor architecten of aannemers. Financiële ondersteuning voor advies van een DuMo-adviseur kan gedeeltelijk worden verkregen via het Nationaal Restauratiefonds Ontzorgingsprogramma. Voor eigenaren van rijksmonumenten wordt tot 50% van de DuMo-advieskosten vergoed, met een maximum van €1.750,-. Daarnaast wordt tot 100% van de kosten voor begeleiding tijdens de uitvoering vergoed, tot een bedrag van €2.500,- exclusief BTW. Voor niet-rijksmonumenten is er een vergoeding van 50% voor advieskosten tot maximaal €500,00 en tot €1.750,- voor ondersteuning tijdens de uitvoering, exclusief BTW.

De Routekaart Verduurzaming Monumenten, ontwikkeld door ondermeer de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Nationaal Restauratiefonds en Stichting ERM, is een nuttige leidraad voor eigenaren die hun monument willen verduurzamen. Deze routekaart biedt niet alleen stapsgewijze begeleiding in het verduurzamingsproces, maar is ook een bron van kennis en inspiratie, met voorbeelden van succesvolle projecten. Het is aan te raden om de Routekaart bij de hand te houden voor actuele informatie en nieuwe ontwikkelingen gedurende het verduurzamingsproces.

 

ISDE Subsidie Monumenten

Financiële ondersteuning speelt een sleutelrol bij verduurzamingsprojecten voor monumenten, gezien de soms aanzienlijke kosten. Er zijn diverse regelingen en financieringsmogelijkheden beschikbaar die eigenaren ondersteunen bij het financieren van deze noodzakelijke werkzaamheden. Een belangrijke subsidie is de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE), beschikbaar voor zowel zakelijke als particuliere monumenten, inclusief woonhuizen. Vanaf januari 2024 is deze subsidie uitgebreid om een breder scala aan verduurzamingsmaatregelen te dekken. Voor maatschappelijk vastgoed is er het DUMAVA-programma. Het verschil tussen deze twee subsidies ligt in het aanvraagmoment: de ISDE wordt aangevraagd voor reeds uitgevoerde werkzaamheden, terwijl DUMAVA voorafgaand aan de werkzaamheden wordt aangevraagd. Deze subsidies kunnen worden aangewend voor diverse maatregelen, waaronder:

- Voorzetramen en isolatieglas

- Kozijnpanelen

- Isolerende deuren

- Spouwmuurisolatie

- Gevelisolatie

- Dak- of zolderisolatie

- Bodem- of vloerisolatie

- Warmtepompen

- Zonneboilers

- Aansluiting op het warmtenet

- Elektrische kookvoorzieningen

Voor gedetailleerde specificaties kunt u de ISDE Meldcodelijst voor hoogrendementsglas en de ISDE Meldcodelijst voor isolatie met biobased materialen raadplegen. Interessant is dat het subsidiebedrag voor isolatiemaatregelen verdubbelt als u meer dan één maatregel treft, of deze combineert met de installatie van een warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op een warmtenet. Voor glasmaatregelen is het mogelijk om binnen 24 maanden éénmaal subsidie aan te vragen.

Naast subsidies zijn er ook laagrentende leningen beschikbaar, zoals de Duurzame Monumenten-lening voor rijksmonumenten. Deze lening is speciaal ontwikkeld om eigenaren te helpen met de financiering van verduurzamingsmaatregelen. Regionale overheden bieden eveneens steunpakketten, hoewel deze per gemeente of provincie kunnen verschillen.

Voor een compleet overzicht van alle financieringsmogelijkheden en de stappen voor het aanvragen hiervan, verwijzen wij naar ons gedetailleerde stappenplan [hier](link blog financiering), waar alle nodige informatie te vinden is over het financieren van werkzaamheden aan monumenten.

 

Stappenplan voor Effectieve Verduurzaming van Jouw Monument

Om de verduurzaming van jouw monument soepel en kostenefficiënt te laten verlopen, is een goed doordacht plan essentieel. Een zorgvuldige voorbereiding kan het verschil maken. Hieronder vind je een helder stappenplan om het proces overzichtelijk en beheersbaar te maken:

1. Staat van het Monument Beoordelen: Vraag een energielabel en een verduurzamingslabel aan. Dit biedt een duidelijk overzicht van de huidige situatie van het pand.

2. Contact met de Gemeente: Licht jouw verduurzamingsplannen toe aan de gemeente en meld je aan voor het Ontzorgingsprogramma.

3. Financiering Onderzoeken: Zoek naar financieringsmogelijkheden voor de delen van jouw project die niet door het Ontzorgingsprogramma worden gedekt.

4. Ontwerpfase: Ontwikkel basismaatregelen of een integraal verduurzamingsplan. Een uitgebreider plan komt mogelijk in aanmerking voor meer subsidie dan losse maatregelen.

5. Vergunningen Aanvragen: Zorg dat je alle benodigde vergunningen verkrijgt voor de geplande duurzaamheidsmaatregelen.

6. Uitvoering: Implementeer de duurzaamheidsmaatregelen conform het opgestelde plan.

 

Kortom: Welkom bij de Gemeenschap van Monumenteigenaren

Als je overweegt een monument te kopen of al trots eigenaar bent, sta je aan het begin van een bijzonder en eeuwenoud proces van erfgoedoverdracht, waarbij je deel uitmaakt van een speciale traditie in erfgoedbehoud. Bij Redres zijn we ons bewust van zowel de uitdagingen als de kansen die het verduurzamen van een monument met zich meebrengt. Het gaat niet alleen om het behoud van onze culturele geschiedenis, maar ook om het creëren van een duurzame toekomst.

Wij staan klaar om jou te adviseren en te inspireren in dit belangrijke proces. Onze expertise in monumentaal erfgoed, gecombineerd met ons unieke netwerk, stelt ons in staat om zowel kopers als verkopers te ondersteunen bij elke stap. Samen met andere liefhebbers en onze gemeenschap van monumenteigenaren werken we aan het koesteren van ons erfgoed voor toekomstige generaties, en bouwen we samen aan een groenere en rijkere toekomst.